Đột phá trong nuôi tôm: Sức mạnh từ prebiotic và probiotic

Ngành nuôi tôm đang phát triển mạnh mẽ tại Việt Nam và nhiều quốc gia trên thế giới. Tuy nhiên, thách thức lớn nhất hiện nay là làm sao để duy trì sức khỏe tôm, tăng trưởng tốt, giảm thiểu dịch bệnh mà không phụ thuộc quá nhiều vào kháng sinh. Một trong những giải pháp được đánh giá cao là sử dụng prebiotic và probiotic – những chất hỗ trợ tiêu hóa và miễn dịch tự nhiên. Bài viết này sẽ đi sâu phân tích tác động của prebiotic và probiotic đến hệ tiêu hóa và miễn dịch của tôm, đồng thời cung cấp cái nhìn toàn diện về lợi ích và cách sử dụng hai nhóm chất này trong nuôi trồng thủy sản.

Đột phá trong nuôi tôm

1. Prebiotic là gì?

1.1 Định nghĩa và đặc điểm

Prebiotic là những hợp chất không tiêu hóa được (thường là chất xơ hòa tan) có tác dụng kích thích sự phát triển và hoạt động của vi sinh vật có lợi trong đường ruột tôm. Prebiotic không phải là vi sinh vật sống như probiotic, mà là “thức ăn” cho các vi khuẩn có lợi.

1.2 Một số loại prebiotic phổ biến trong nuôi tôm

• Fructooligosaccharide (FOS)

• Mannanoligosaccharide (MOS)

• Beta-glucan

• Inulin

2. Probiotic là gì?

2.1 Định nghĩa và đặc điểm

Probiotic là các vi sinh vật sống có lợi, khi được bổ sung vào thức ăn hoặc môi trường nuôi sẽ giúp cải thiện cân bằng hệ vi sinh vật đường ruột của tôm, tăng cường tiêu hóa và sức đề kháng.

2.2 Một số chủng probiotic phổ biến cho tôm

• Lactobacillus spp.

• Bacillus subtilis

• Bacillus licheniformis

• Saccharomyces cerevisiae

• Pediococcus acidilactici

3.Tác động của Prebiotic đến hệ tiêu hóa của tôm

3.1 Tăng cường vi sinh vật có lợi

Prebiotic tạo điều kiện thuận lợi cho các vi sinh vật có lợi phát triển, giúp duy trì cân bằng hệ vi sinh đường ruột, từ đó cải thiện quá trình tiêu hóa và hấp thu dinh dưỡng.

3.2 Ức chế vi khuẩn gây bệnh

Một số prebiotic như MOS có khả năng gắn kết với vi khuẩn gây bệnh (ví dụ như Vibrio spp.), ngăn cản chúng bám vào thành ruột và gây bệnh.

3.3 Cải thiện hấp thu chất dinh dưỡng

Hệ vi sinh khỏe mạnh giúp tôm tiêu hóa tốt hơn các chất dinh dưỡng trong thức ăn, từ đó nâng cao tốc độ tăng trưởng và hiệu suất sử dụng thức ăn.

4. Tác động của Probiotic đến hệ tiêu hóa của tôm

4.1 Cân bằng hệ vi sinh đường ruột

Probiotic bổ sung các vi khuẩn có lợi, lấn át vi khuẩn có hại, tạo ra một môi trường ruột ổn định giúp hệ tiêu hóa hoạt động hiệu quả hơn.

4.2 Tiết enzyme tiêu hóa

Một số probiotic có khả năng tiết enzyme như protease, amylase, lipase giúp phân giải protein, tinh bột, chất béo trong thức ăn, từ đó nâng cao hiệu quả hấp thu.

4.3 Giảm độc tố và khí độc trong ruột

Probiotic có khả năng làm giảm nồng độ các khí độc như NH₃, H₂S sinh ra từ quá trình phân hủy thức ăn chưa tiêu hóa, giảm nguy cơ rối loạn tiêu hóa và bệnh phân trắng.

5. Tác động của Prebiotic đến hệ miễn dịch của tôm

5.1 Tăng cường sản xuất enzyme miễn dịch

Prebiotic, đặc biệt là beta-glucan, có khả năng kích thích sản xuất các enzyme miễn dịch như lysozyme, phenoloxidase – giúp tôm chống lại tác nhân gây bệnh.

5.2 Tăng hoạt động tế bào miễn dịch

Các nghiên cứu cho thấy prebiotic giúp tăng số lượng và hoạt động của các tế bào máu, tăng khả năng thực bào của tôm.

5.3 Giảm tỷ lệ nhiễm bệnh

Bổ sung prebiotic giúp tăng cường hàng rào bảo vệ tự nhiên, làm giảm đáng kể tỷ lệ mắc bệnh do vi khuẩn, virus trong quá trình nuôi.

6. Tác động của Probiotic đến hệ miễn dịch của tôm

6.1 Kích thích hệ miễn dịch không đặc hiệu

Probiotic kích thích sản xuất cytokine và các yếu tố miễn dịch không đặc hiệu, giúp tôm có phản ứng phòng vệ mạnh mẽ hơn với các tác nhân lạ.6.2 Cạnh tranh và loại trừ mầm bệnh

Probiotic chiếm chỗ trên niêm mạc ruột và cạnh tranh chất dinh dưỡng với vi khuẩn gây bệnh, từ đó làm giảm khả năng phát triển của chúng.

6.2 Hỗ trợ trong điều kiện stress

Trong điều kiện stress (như thay đổi môi trường, mật độ cao), probiotic giúp ổn định hệ miễn dịch, hạn chế suy giảm sức đề kháng và ngăn ngừa dịch bệnh.

Tác động của Probiotic đến hệ miễn dịch của tôm

7. Hiệu quả khi kết hợp prebiotic và probiotic (Synbiotic)

7.1 Tác dụng hiệp lực

Việc kết hợp cả prebiotic và probiotic (gọi là synbiotic) cho thấy hiệu quả vượt trội so với khi sử dụng đơn lẻ. Prebiotic cung cấp nguồn dinh dưỡng lý tưởng cho probiotic phát triển mạnh mẽ trong đường ruột tôm.

7.2 Tăng cường khả năng sống sót

Các thử nghiệm cho thấy tôm được bổ sung synbiotic có tỷ lệ sống cao hơn đáng kể khi đối mặt với vi khuẩn gây bệnh như Vibrio harveyi, Vibrio parahaemolyticus.

7.3 Cải thiện tăng trưởng

Nhờ khả năng hấp thu dinh dưỡng tốt hơn và hệ miễn dịch khỏe mạnh, tôm được nuôi bằng synbiotic thường có trọng lượng lớn hơn và đạt kích thước thương phẩm nhanh hơn.

8. Cách sử dụng prebiotic và probiotic hiệu quả trong nuôi tôm

8.1 Qua thức ăn

• Phổ biến và hiệu quả nhất.

• Có thể trộn trực tiếp vào thức ăn hoặc sử dụng thức ăn công nghiệp đã bổ sung sẵn.

8.2 Bổ sung vào nước

• Probiotic thường được bổ sung trực tiếp vào ao nuôi để cải thiện chất lượng nước và hệ vi sinh vật trong môi trường.

Bổ sung prebiotic và probiotic vào nước

8.3 Liều lượng và thời điểm sử dụng

• Tùy thuộc vào giai đoạn nuôi và tình trạng sức khỏe của tôm.

• Nên sử dụng liên tục hoặc định kỳ, đặc biệt trong các giai đoạn nhạy cảm như sau khi thả giống, chuyển ao, hay khi thời tiết thay đổi.

9. Những lưu ý khi sử dụng prebiotic và probiotic

• Chọn sản phẩm uy tín: Nguồn gốc rõ ràng, có kiểm nghiệm chất lượng.

• Bảo quản đúng cách: Tránh ánh sáng, nhiệt độ cao để giữ hoạt tính vi sinh vật.

• Không sử dụng cùng lúc với kháng sinh: Vì kháng sinh có thể tiêu diệt cả vi sinh vật có lợi trong probiotic.

Tìm hiểu thêm: Nuôi tôm tuần hoàn nước kín: Con đường phát triển bền vững cho ngành thủy sản

Kết luận

Việc sử dụng prebiotic và probiotic trong nuôi tôm hiện đại không chỉ là một xu hướng tạm thời mà đã và đang được xem là một giải pháp bền vững và hiệu quả lâu dài. Khi áp dụng đúng cách, hai nhóm chất này mang lại nhiều lợi ích vượt trội, đặc biệt trong bối cảnh ngành thủy sản đang đối mặt với nhiều thách thức như kháng kháng sinh, dịch bệnh phức tạp, biến đổi môi trường và áp lực từ thị trường xuất khẩu đòi hỏi sản phẩm an toàn, không dư lượng hóa chất. Prebiotic có vai trò kích thích sự phát triển của các vi khuẩn có lợi trong đường ruột tôm, giúp cân bằng hệ vi sinh, hỗ trợ tiêu hóa và hấp thu dưỡng chất tốt hơn. Trong khi đó, probiotic bổ sung trực tiếp các chủng vi khuẩn có lợi, giúp ức chế sự phát triển của mầm bệnh, tăng cường hoạt động miễn dịch tự nhiên, đồng thời cải thiện chất lượng nước ao nuôi thông qua quá trình phân hủy hữu cơ.

Khi kết hợp với nhau, prebiotic và probiotic tạo thành synbiotic – một tổ hợp có tác dụng hiệp lực mạnh mẽ, giúp nâng cao khả năng tiêu hóa, tăng sức đề kháng, giảm tỷ lệ mắc bệnh và tử vong ở tôm. Ngoài ra, việc sử dụng synbiotic còn góp phần giảm thiểu sự phụ thuộc vào kháng sinh – vốn là nguyên nhân gây ra nhiều hệ lụy như kháng thuốc, tồn dư hóa chất trong sản phẩm và ô nhiễm môi trường. Bên cạnh đó, tôm được nuôi trong điều kiện khỏe mạnh, có hệ tiêu hóa và miễn dịch ổn định thường có tốc độ tăng trưởng nhanh hơn, hệ số chuyển hóa thức ăn tốt hơn và đạt kích cỡ thương phẩm đồng đều, từ đó nâng cao năng suất và giá trị kinh tế cho người nuôi. Chính vì vậy, prebiotic và probiotic không chỉ là giải pháp kỹ thuật mà còn là một phần của chiến lược phát triển bền vững trong ngành nuôi tôm công nghệ cao, đáp ứng xu hướng sản xuất xanh, an toàn và thân thiện với môi trường.

Nguyên liệu sản xuất
Thức ăn & Thuốc thủy sản

Danh mục nguyên liệu phục vụ cho việc sản xuất các loại Thức ăn và Chế phẩm, Thuốc thủy sản.

Nguyên liệu sản xuất
Thức ăn chăn nuôi

Danh mục nguyên liệu phục vụ cho việc sản xuất các loại Thức ăn chăn nuôi và Thuốc thú y.

Công Ty Cổ Phần Dược Phẩm Thiên Tuế
THIENTUE PHARMACEUTICAL JOINT STOCK COMPANY
Xin chào quý khách! Công Ty Cổ Phần Dược Phẩm Thiên Tuế (Thientue Pharma JSC) tự hào là đơn vị cung cấp nguyên liệu dược liệu cho sản xuất Thực phẩm chức năng, Thức ăn chăn nuôi và Thuốc thú y - thủy sản hàng đầu Việt Nam. Thiên Tuế xin gửi tới Quý khách hàng lời chào trân trọng, lời chúc sức khỏe, may mắn và thành công. Chúng tôi rất mong nhận được sự hài lòng từ quý khách hàng.
Xin cám ơn quý khách!

Công Ty Cổ Phần Dược Phẩm Thiên TuếTHIENTUE PHARMACEUTICAL JOINT STOCK COMPANYXin chào quý khách!Công Ty Cổ Phần Dược Phẩm Thiên Tuế (Thientue Pharma JSC) tự hào là đơn vị cung cấp nguyên liệu dược liệu cho sản xuất thực phẩm chức năng và thức ăn chăn nuôi hàng đầu Việt Nam.Thiên Tuế xin gửi tới Quý khách hàng lời chào trân trọng, lời chúc sức khỏe, may mắn và thành công. Chúng tôi rất mong nhận được sự hài lòng từ quý khách hàng.Xin cám ơn quý khách!