Chiết Xuất Xuyên Tâm Liên: Kháng Viêm Tự Nhiên Cho Tôm Cá

Trong bối cảnh ngành nuôi trồng thủy sản ngày càng phát triển, vấn đề kiểm soát dịch bệnh trở thành một trong những ưu tiên hàng đầu. Một trong các bệnh phổ biến và gây thiệt hại nghiêm trọng là bệnh viêm ruột ở thủy sản, đặc biệt là ở tôm và cá. Việc lạm dụng kháng sinh trong điều trị bệnh đã gây ra nhiều hệ lụy, bao gồm kháng kháng sinh, tồn dư trong sản phẩm và ảnh hưởng đến môi trường. Trong xu thế tìm kiếm giải pháp tự nhiên, an toàn và hiệu quả, chiết xuất Xuyên Tâm Liên đã nổi lên như một ứng viên tiềm năng hỗ trợ điều trị viêm ruột ở thủy sản.

1. Giới thiệu chung về bệnh viêm ruột ở thủy sản

Viêm ruột là một trong những căn bệnh phổ biến và nguy hiểm ở thủy sản, đặc biệt là ở các loài nuôi có giá trị kinh tế cao như tôm thẻ chân trắng, cá tra, cá rô phi và cá lóc. Bệnh có thể xảy ra ở mọi giai đoạn sinh trưởng, từ ấu trùng cho đến trưởng thành, nhưng thường bùng phát mạnh trong điều kiện môi trường nuôi kém ổn định, mật độ thả nuôi cao, hoặc khi hệ miễn dịch của vật nuôi suy yếu. Căn bệnh này không chỉ gây ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng tiêu hóa và hấp thụ dinh dưỡng của thủy sản mà còn làm tổn thương nghiêm trọng đến niêm mạc ruột – nơi diễn ra phần lớn quá trình trao đổi chất và chuyển hóa năng lượng. Khi niêm mạc ruột bị viêm, khả năng hấp thu protein, lipid, vitamin và khoáng chất bị giảm sút, khiến vật nuôi chậm lớn, còi cọc và dễ chết do suy kiệt. Bên cạnh đó, viêm ruột còn làm suy giảm hệ miễn dịch tự nhiên, tạo điều kiện cho các tác nhân cơ hội như vi khuẩn, virus, ký sinh trùng tấn công, từ đó kéo theo hàng loạt bệnh thứ phát nguy hiểm như bệnh phân trắng, hội chứng EMS ở tôm hay bệnh xuất huyết, lở loét ở cá. Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, viêm ruột có thể gây thiệt hại nặng nề về kinh tế, ảnh hưởng đến năng suất và chất lượng sản phẩm thủy sản, thậm chí dẫn đến mất mùa hoàn toàn trong một vụ nuôi. Chính vì vậy, việc phòng và điều trị bệnh viêm ruột đang trở thành một trong những ưu tiên hàng đầu trong chiến lược phát triển bền vững ngành nuôi trồng thủy sản.

1.1. Nguyên nhân gây bệnh

• Nhiễm khuẩn (như Aeromonas, Vibrio, Edwardsiella)

• Môi trường nước ô nhiễm, giàu chất hữu cơ

• Thức ăn không đảm bảo chất lượng

• Căng thẳng sinh học (stress) do mật độ nuôi dày, thay đổi đột ngột nhiệt độ, pH…

1.2. Triệu chứng của bệnh viêm ruột

• Phân trắng, phân nhớt hoặc đứt khúc

• Bỏ ăn hoặc ăn yếu

• Thành ruột bị viêm đỏ, xuất huyết

• Có thể dẫn đến chết rải rác hoặc chết hàng loạt

2. Tổng quan về cây Xuyên Tâm Liên và chiết xuất của nó

Tổng quan về xuyên tâm liên và chiết xuất của nó

2.1. Giới thiệu về Xuyên Tâm Liên (Andrographis paniculata)

Xuyên Tâm Liên là một loài thảo dược có nguồn gốc từ Đông Nam Á, được sử dụng lâu đời trong y học cổ truyền để điều trị các bệnh lý liên quan đến viêm nhiễm, tiêu hóa và sốt.

2.2. Thành phần hoạt chất chính

• Andrographolide: hợp chất diterpenoid có tác dụng kháng viêm mạnh mẽ

• Neoandrographolide, Deoxyandrographolide: hỗ trợ tăng cường miễn dịch

• Flavonoid, saponin và alkaloid: có tác dụng kháng khuẩn, chống oxy hóa

2.3. Dạng chiết xuất thường dùng

• Chiết xuất ethanol hoặc methanol

• Dạng bột hoặc lỏng, dễ trộn vào thức ăn hoặc nước

3. Cơ chế hỗ trợ điều trị viêm ruột ở thủy sản của Xuyên Tâm Liên

3.1. Kháng viêm mạnh mẽ

Chiết xuất Xuyên Tâm Liên có khả năng ức chế hoạt động của các enzyme gây viêm như cyclooxygenase (COX) và lipoxygenase (LOX), giảm sản sinh các cytokine gây viêm như TNF-α, IL-1β, IL-6… giúp làm dịu tình trạng viêm niêm mạc ruột.

3.2. Kháng khuẩn phổ rộng

Andrographolide có thể ức chế sự phát triển của nhiều vi khuẩn gây bệnh đường ruột như:

• Vibrio spp.

• Aeromonas hydrophila

• Edwardsiella tarda Điều này giúp hạn chế sự phát triển của vi khuẩn gây bệnh trong ruột, từ đó cải thiện tình trạng viêm ruột.

3.3. Hỗ trợ phục hồi niêm mạc ruột

Các flavonoid trong chiết xuất giúp kích thích tái tạo mô, tăng sinh tế bào biểu mô ruột, phục hồi tổn thương do viêm. Ngoài ra, chúng còn giúp ổn định hệ vi sinh vật có lợi trong đường ruột.

Hỗ trợ phục hồi niêm mạc ruột

3.4. Tăng cường hệ miễn dịch

Xuyên Tâm Liên giúp tăng hoạt tính đại thực bào, kích thích sản sinh kháng thể và tế bào lympho, góp phần nâng cao sức đề kháng cho vật nuôi, phòng ngừa tái phát bệnh.

Tìm hiểu thêm:  Rong Biển Trong Thức Ăn Tôm: Xu Hướng Xanh Giảm Phụ Thuộc Bột Cá

4. Nghiên cứu thực nghiệm và ứng dụng thực tế

4.1. Kết quả từ các nghiên cứu

Một số nghiên cứu tại Việt Nam và quốc tế cho thấy việc sử dụng chiết xuất Xuyên Tâm Liên trong khẩu phần ăn của tôm/cá:

• Giảm đáng kể tỷ lệ mắc bệnh viêm ruột

• Tăng tỉ lệ sống sau khi gây nhiễm vi khuẩn Vibrio

• Cải thiện tốc độ tăng trưởng và hiệu quả sử dụng thức ăn

4.2. Thử nghiệm thực tế tại trại nuôi

• Tôm thẻ chân trắng tại Bạc Liêu: sau 2 tuần bổ sung chiết xuất Xuyên Tâm Liên vào thức ăn, tình trạng phân trắng giảm rõ rệt, tăng trưởng ổn định trở lại.

• Cá rô phi tại Đồng Nai: nhóm được cho ăn có chiết xuất Xuyên Tâm Liên phục hồi nhanh hơn sau khi bị viêm ruột do Aeromonas, tỷ lệ sống cao hơn 18% so với nhóm đối chứng.

5. Hướng dẫn sử dụng chiết xuất Xuyên Tâm Liên trong nuôi thủy sản

5.1. Liều lượng khuyến nghị

• Dạng bột: 1 – 3g/kg thức ăn, dùng liên tục 5 – 7 ngày

• Dạng dịch chiết: 5 – 10ml/kg thức ăn, hoặc 1 – 2ml/m³ nước ao

5.2. Cách phối trộn

• Trộn đều vào thức ăn, để ráo rồi cho ăn

• Có thể kết hợp với chất kết dính như dầu cá, gelatin hoặc vitamin C để tăng hiệu quả

5.3. Thời điểm sử dụng

• Khi phát hiện dấu hiệu viêm ruột

• Dùng định kỳ 1 – 2 lần/tháng để phòng bệnh

• Sau khi có stress do thay đổi môi trường, thời tiết

6. Ưu điểm khi sử dụng chiết xuất Xuyên Tâm Liên

• Tự nhiên, an toàn, không gây tồn dư hóa chất

• Hiệu quả lâu dài, không gây kháng thuốc như kháng sinh

• Dễ phối trộn, dễ áp dụng trong mô hình nuôi công nghiệp hoặc bán công nghiệp

• Chi phí hợp lý, phù hợp với hộ nuôi nhỏ và vừa

7. Lưu ý khi sử dụng và bảo quản

• Bảo quản chiết xuất ở nơi khô ráo, thoáng mát, tránh ánh sáng trực tiếp

• Không sử dụng quá liều vì có thể gây giảm ăn tạm thời

• Kết hợp với chế độ dinh dưỡng và môi trường tốt để đạt hiệu quả tối đa

8. Tiềm năng phát triển và khuyến nghị

8.1. Định hướng phát triển

Chiết xuất Xuyên Tâm Liên là một giải pháp thay thế kháng sinh đầy hứa hẹn trong nuôi trồng thủy sản bền vững. Việc đầu tư nghiên cứu sâu hơn và ứng dụng rộng rãi sẽ giúp:

• Giảm thiểu ô nhiễm môi trường do kháng sinh

• Bảo vệ sức khỏe vật nuôi

• Nâng cao giá trị sản phẩm thủy sản xuất khẩu

Nâng cao giá trị sản phẩm thủy sản xuất khẩu

8.2. Khuyến nghị cho người nuôi

• Chủ động tìm hiểu và áp dụng thảo dược trong phòng trị bệnh

• Ưu tiên giải pháp sinh học kết hợp cải thiện môi trường nước

• Tham khảo ý kiến chuyên gia khi phối hợp với các sản phẩm khác

Kết luận

Chiết xuất Xuyên Tâm Liên là một trong những giải pháp sinh học tiềm năng trong việc hỗ trợ điều trị bệnh viêm ruột ở thủy sản. Với khả năng kháng viêm, kháng khuẩn và tăng cường miễn dịch, thảo dược này không chỉ giúp kiểm soát bệnh hiệu quả mà còn góp phần phát triển mô hình nuôi bền vững, an toàn và thân thiện với môi trường. Việc sử dụng Xuyên Tâm Liên đúng cách sẽ là “chìa khóa” giúp người nuôi nâng cao hiệu quả sản xuất và giảm thiểu rủi ro trong tương lai.

Nguyên liệu sản xuất
Thức ăn & Thuốc thủy sản

Danh mục nguyên liệu phục vụ cho việc sản xuất các loại Thức ăn và Chế phẩm, Thuốc thủy sản.

Nguyên liệu sản xuất
Thức ăn chăn nuôi

Danh mục nguyên liệu phục vụ cho việc sản xuất các loại Thức ăn chăn nuôi và Thuốc thú y.

Công Ty Cổ Phần Dược Phẩm Thiên Tuế
THIENTUE PHARMACEUTICAL JOINT STOCK COMPANY
Xin chào quý khách! Công Ty Cổ Phần Dược Phẩm Thiên Tuế (Thientue Pharma JSC) tự hào là đơn vị cung cấp nguyên liệu dược liệu cho sản xuất Thực phẩm chức năng, Thức ăn chăn nuôi và Thuốc thú y - thủy sản hàng đầu Việt Nam. Thiên Tuế xin gửi tới Quý khách hàng lời chào trân trọng, lời chúc sức khỏe, may mắn và thành công. Chúng tôi rất mong nhận được sự hài lòng từ quý khách hàng.
Xin cám ơn quý khách!

Công Ty Cổ Phần Dược Phẩm Thiên TuếTHIENTUE PHARMACEUTICAL JOINT STOCK COMPANYXin chào quý khách!Công Ty Cổ Phần Dược Phẩm Thiên Tuế (Thientue Pharma JSC) tự hào là đơn vị cung cấp nguyên liệu dược liệu cho sản xuất thực phẩm chức năng và thức ăn chăn nuôi hàng đầu Việt Nam.Thiên Tuế xin gửi tới Quý khách hàng lời chào trân trọng, lời chúc sức khỏe, may mắn và thành công. Chúng tôi rất mong nhận được sự hài lòng từ quý khách hàng.Xin cám ơn quý khách!